Solunska regija

Solun pamtimo kao grad gde smo srećnih godina rado svraćali i šopingovali, vraćajući se sa letovanja na grčkom primorju. Grad u kojem su nas svi srećno dočekivali na tečnom srpskom sa: “Dobar dan”. Sa 740.000 stanovnika, glavni je grad severne Grčke i cele regije – egejske Makedonije, kao i kulturni, prosvetni, industrijski, finansijski i administrativni centar ovog dela zemlje.

U fizionomiji grada jasno mogu da se uoče dve velike oblasti. To su Ano Poli, viši deo grada na strmom području, i Kato Poli, niži deo grada koji se pruža ka istoku, do luke. Kroz Solun prolazi nekada najvažniji put Via Egnatia, koji je vekovima povezivao istok i zapad i to je, ujedno, i glavna ulica grada. Severoistočno od višeg dela grada nalazi se i turistički vrlo važna oblast grada – Epano Poli. Ovde se nalaze ostaci nekadaših rimskih zidina, iza kojih uske uličice vode do kule, to jest, tvrđave Kastra. Ovaj deo grada ima veliki broj malih kuća sa lepo uređenim vrtovima u istočnjačkom stilu. Svakako prepoznatljivi simbol Soluna, odakle se kreće sa upoznavanjem grada je Bela kula, koja je jedina preostala od stare tvrđave na obali zaliva. Nekada je korišćena kao zatvor za muslimanske vojnike. Nakon velikog pokolja koji se ovde odigrao, kula je promenila naziv u “krvavu kulu”. Poslednjih godina radila je kao Muzej istorije i umetnosti Soluna.

U Solunu se nalazi čak 25 muzeja: Arheološki, Etnografski, Rotonda, zatim oni koji se bave zanimljivom tematikom, kao što su istorijski put jevreja Soluna i Muzej jevrejskog prisustva – koji obrađuju deo istorije grada koji su označili jevreji; ili Vodovodni muzej Soluna – za sve zainteresovane za istoriju vodosnabdevanja ovog velikog grada duge tradicije. Pomena radi, u Solunu je i jedan od najvećih univerziteta na Balkanu, Tehnička akademija, Ekonomski institut, dve Državne muzičke škole i nekoliko kulturnih udruženja. Pravi način da doživite Solun je poseta nekoj od brojnih taverni, uzerija ili kafića obojenih mediteranskim suncem i mirisom mora koji dolazi iz luke. Od jela se u tavernama (grčkim nacionalnim restoranima) služe jela jedinstvene lokalne kuhinje, riblji specijaliteti, ali i jela tradicionalne istočnjačke kuhinje. Najviše taverni se nalazi u centru grada, ali i duž Solunskog zaliva. U Solunu ima dosta luksuznih restorana koji ipak, održavaju tradiciju lokalnog ukusa. U tavernama se služe dobra vina koja vekovima čine neodvojivi element grčke civilizacije.

Najlepše taverne se nalaze u višem, starijem delu grada, ali i u modernim delovima istorijskog centra grada (Ladadika u Milosu, u Vilka, ali i u Nea Krini), kao i na Aristotelovom trgu i trgu Elefterias. Posebni ugostiteljski objekti u Solunu su na daleko čuvene uzerije – nešto slično našim kafanama, gde se služi jako alkoholno grčko piće uzo. Pored toga, grad je prepun malih pečenjara gde mogu da se kupe piletina i krompirići, ali i čuveni grčki giros po povoljnim cenama.  Za one koji to žele postoje mnoga mesta noćne zabave sa tradicionalnom muzikom i igrom. Zahvaljujući ovako bogatoj ponudi ishrane, pića, muzike i zabave dolazi se do zaključka da je i Solun jedan od onih gradova koji nikada ne spavaju.

Što zbog tradicije, što zbog turističke konkurencije okolnih zemalja, nemojte se iznenaditi prijatnom gostoljubivošću, besplatnim pićem u restoranu, nižom cenom nego što je u cenovniku, jer za svakog Grka ugostitelja gost je svetinja i izvor prihoda. Primetićete da su i grčki kafići tokom čitavog dana prepuni što mladim, što starijima koji vreme prekraćuju ispijajući grčku kafu (isto što i naša turska) i igrajući partiju tavlija, igre koja pomalo liči na našu micu.

Prilikom posete ovog grada uočava se da stanovnici neuobičajeno vole svoj grad, nazivajući ga najopuštenijim gradom na svetu. Ponosni na svoje makedonsko poreklo i Aleksandra Makedonskog koga Grci nazivaju Aleksandros Megalos to jest Aleksandri Veliki, Solunjani svakog dočekuju otvorenog srca. Bez sumnje se može reći da je ovde svako dobrodošao, a kako i ne bi, kada svi putevi za jug i Malu Aziju vode već nekoliko hiljada godina, baš preko teritorije Soluna. Tako je ovaj grad ničiji, a svačiji, i makedonski i grčki i turski i srpski… I svih naroda koji ga posete.

Srpsko vojničko groblje – Zejtinlik

Srpsko vojničko groblje na Zejtinliku se nalazi u Solunu, a kompleks groblja je podignut na prostoru na kome se od 1916. godine nalazila Glavna vojna poljska bolnica srpske vojske. Grčka je besplatno ustupila zemljište za izgradnju kompleksa od 7.000 km², a sav materijal i rad na izgradnji je oslobodila carina i poreza. Tokom kratkog niza godina u sklopu groblja je nastao svojevrstan muzej predmeta, knjiga i relikvija koje su tu donosili posetioci.

Tokom II svetskog rata sav teret očuvanja i održavanja groblja pao je na njegovog čuvara Đura Mihailovića. On je i pored svih ratnih nedaća uspeo da očuva groblje i da od nacističke pljačke sačuva knjige i relikvije (zakopavši ih na skrivenom mestu). O groblju se i dan danas brine familija Mihailović koja je čuvala i održavala ovo groblje i u proteklih 80 godina. Čuvar groblja je do nedavno bio nama dobro poznati čika Đorđe Mihailović. Ritual obilaska grobljanskog kompleksa počinje tako što Đorđe iznosi flašu domaće šljivovice iz Srbije. Uvek počinje sa čašom šljivovice tako što se prvo malo odlije za duše onih koji počivaju na ovom groblju, kako je običaj u srpskom narodu. Čika Đorđe je u martu 2015. dobio svog pomoćnika Predraga Nedeljkovića iz Kraljeva, koji je takođe potomak Solunskog ratnika.

Izvor: Grčka.info